Zo dachten de Nederlanders een paar eeuwen geleden over koffie

Vier eeuwen geleden dronken Nederlanders voor het eerst koffie. In het begin was koffie een echt luxe product, dat alleen door de rijken gedronken werd. Zij zagen koffie vooral als medicijn. “Een probaat middel voor de hygiëne van de mond en maakt goede adem, zij werkt de appetiet op en bevordert de spijsvertering’’, schreef geneesheer Cornelis Bontekoe in 1679.

Koffie als wondermiddel

Koffie zou hét medicijn zijn tegen onverklaarbare lichamelijke kwalen. Het wondermiddel verhelpt problemen met de maag en de darmen, het zorgt ervoor dat je trek krijgt in eten, het versterkt je hart en de bloedsomloop verbetert. Ook helpt het tegen oorpijn, keelpijn en hoofdpijn. “In de gebreken van de hersenen, als dolligheyd, geraecktheid, beroertheydt, lamheyd, vallende ziekte is onze Coffi ook al een goed recept”, schreef Cornelis.

Gezondheidswijzer

Stephanus Blankaert beaamde Cornelis’ bevindingen. Hij was eveneens arts en schreef het boek De Borgelyke Tafel (1683). Een kookboek en een gezondheidswijzer waarin hij zich uiterst positief uitlaat over koffie. Hij pleitte ervoor koffie vooral thuis te drinken wanneer je ziek bent. Dan hoef je niet speciaal een koffiehuis te bezoeken. Zelf was hij ook een koffieklant: “Als hij matig had gegeten en een glas wijn gedronken had, de gantsche apotheek zoo veel nut niet kon doen, als een kop koffy deed.”

Koffie als statussymbool
In de 17^e eeuw werd koffie langzamerhand ook beschouwd als statussymbool. De hoogste adel was groot liefhebber van de Turkse mode. Zowel kleding, de inrichting van het huis als bij het organiseren van bijeenkomsten. De Turkse invloed was overal te merken. Tijdens bijeenkomsten voor select gezelschap, probeerden de koffie- en theedrinkers allerlei combinaties uit door exotische kruiden in de koffie te mengen. Deze bezoekjes boden de gastheer of gastvrouw ook de gelegenheid om te pronken met hun nieuwe porseleinen kopjes en kannen. Koffie werd dus niet langer alleen als medicijn gezien, maar ook als statussymbool.    

Grootste koffieleuten
Tegenwoordig is koffie gelukkig voor iedereen toegankelijk. Nederlanders zijn na de Scandinaviërs de grootste koffieleuten ter wereld. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van koffie. Zo publiceerde Annals of Internal Medicine een artikel over hun onderzoek naar het verband tussen koffie drinken en langer leven. In de toekomst zullen we zeker nog niet uitgepraat zijn over dit thema.

Bron: Koffie in Nederland door Pim Reinders en Thera Wijsenbeek.  

Hier kun je meer blogs lezen over koffie en thee.