Johann Sebastian Bach schreef muziekstuk over koffie

Voor velen klinkt het woord ‘koffie’ als muziek in de oren. Johann Sebastian Bach (1685-1750) kreeg zelfs inspiratie door de energie gevende drank. Hij schreef de koffiecantate ‘Schweigt stille, plaudert nicht’. Best bijzonder aangezien Bach bekend stond als een componist die zich vooral bezighield met het maken van plechtige, religieuze muziek. Misschien was Bach niet zo serieus als iedereen denkt? Of misschien maakte de koffie hem wat losser?

Komische mini-opera

“Als je de koffie niet laat staan, krijg je geen bruiloft!” dreigt vader Schlendrian als hij merkt dat zijn dochter Lieschen koffieverslaafd is. Ze mag pas aan de man als ze stopt met het drinken van haar lievelingsdrank koffie. Vrouwen horen geen koffie te drinken, maar thee. Koffie is een rare Turkse drank, vindt hij. “Vader, doe toch niet zo streng! Als ik niet driemaal daags mijn kopje koffie mag drinken, dan verander ik tot mijn verdriet in een verdord stukje geitenvlees”, antwoordt Lieschen. Aan de grappige toon van deze cantate merk je dat het eigenlijk een komische mini-opera is. Het is een van de weinige stukken van Bach die op een opera lijkt.

Koffiehuismuziek

De stad Leipzig, waar Bach woonde, stond begin 18e eeuw vol met koffiehuizen. Deze koffiehuizen waren een ontmoetingsplek voor zakenlieden en er werd koffiehuismuziek gemaakt. Bach kwam twintig jaar lang, twee keer per week, in zijn favoriete koffiehuis Zimmermann. Dit huis was opgezet door koffie- en muziekliefhebber Gottfried Zimmermann. Bach was daar voorzitter van Collegium Musicum, het muziekgezelschap dat er elke vrijdagavond speelde. In die tijd heeft Bach ook ‘Schweig stille, plaudert nicht’ geschreven. De tekst van het stuk is van Christian Henrici, maar Bach schijnt de verrassende wending aan het eind zelf te hebben verzonnen.

Huwelijkscontract met koffie

Het stuk eindigt ermee dat Lieschen zegt dat ze stopt met koffiedrinken en haar vader zal gehoorzamen. Eind goed al goed, zal je denken. Maar ondertussen bedenkt ze een slim plannetje. In het huwelijkscontract zet ze stiekem dat haar toekomstige echtgenoot drie kopjes koffie per dag voor haar moet zetten. Zo kan ze toch nog koffie blijven drinken.

Bekijk hier de koffiecantate en geniet! Krijg je nu ook zin in koffie?